انواع نخ جراحی

انواع نخ های جراحی

امیدوارم حالتان خوب باشد! نخ‌های جراحی هم دنیای جالبی دارند و انتخاب درست آن‌ها برای هر عمل جراحی بسیار حیاتی است. بیایید نگاهی به انواع اصلی آن‌ها بیندازیم:

نخ‌های جراحی را می‌توان بر اساس معیارهای مختلفی دسته‌بندی کرد، اما دو معیار اصلی عبارتند از: قابلیت جذب و ساختار (تک‌رشته‌ای یا چند رشته‌ای).

دسته‌بندی بر اساس قابلیت جذب:

1. نخ‌های قابل جذب (Absorbable Sutures):
   • ویژگی: این نخ‌ها توسط بدن به مرور زمان تجزیه و جذب می‌شوند و نیازی به کشیدن آن‌ها نیست. بدن آنزیم‌هایی تولید می‌کند که به تدریج این نخ‌ها را حل می‌کنند.
   • زمان جذب: بسته به نوع نخ، ممکن است از چند روز تا چند ماه طول بکشد تا کاملاً جذب شوند.
   • موارد استفاده: برای بستن لایه‌های داخلی بافت‌ها، پوست در نواحی که نیاز به کشیدن بخیه نیست، یا در جراحی‌هایی که برداشتن نخ‌ها دشوار است.
   • انواع رایج:
   • کات‌گات (Catgut): از روده گوسفند یا گاو ساخته می‌شود. هم ساده (Plain Catgut) و هم کرومیک (Chromic Catgut – با فرآوری کروم برای افزایش مقاومت و کند کردن جذب) موجود است. جذب نسبتاً سریعی دارد.
   • نخ‌های سنتتیک قابل جذب: این‌ها مصنوعی هستند و قابلیت جذب قابل پیش‌بینی‌تری دارند.
     • پلی‌گلیکولیک اسید (PGA) / Vicryl: بسیار رایج، قوی و با زمان جذب قابل پیش‌بینی.
     • پلی‌دی‌اکسانون (PDS): جذب کندتری نسبت به PGA دارد و برای بافت‌هایی که به زمان بیشتری برای ترمیم نیاز دارند، مناسب است.
     • پلی‌گلاکتین ۹۱۰ (Poliglecaprone 25) / Monocryl: جذب بسیار سریع و نرمی دارد، اغلب برای بستن لایه‌های سطحی پوست استفاده می‌شود.
2. نخ‌های غیرقابل جذب (Non-Absorbable Sutures):
   • ویژگی: این نخ‌ها توسط بدن جذب نمی‌شوند و برای برداشتن (کشیدن) نیاز دارند، مگر اینکه در عمق بدن باقی بمانند.
   • موارد استفاده: برای بستن پوست در جایی که نیاز به استحکام طولانی مدت است، بستن عروق بزرگ، یا در جراحی‌های خاص که نیاز به استحکام دائمی دارند.
   • انواع رایج:
   • نخ‌های سنتتیک غیرقابل جذب:
     • پلی‌پروپیلن (Polypropylene) / Prolene: بسیار قوی، با کمترین واکنش بافتی، مناسب برای جراحی قلب و عروق و بستن فاسیای عمیق.
     • پلی‌اتیلن (Polyethylene) / FiberWire: بسیار قوی، گاهی در جراحی ارتوپدی استفاده می‌شود.
     • نایلون (Nylon): قوی و مقرون به صرفه، اما ممکن است واکنش بافتی بیشتری نسبت به پلی‌پروپیلن ایجاد کند.
   • نخ‌های طبیعی غیرقابل جذب:
     • کتان (Cotton) یا ابریشم (Silk): از مواد طبیعی ساخته شده‌اند. ابریشم بسیار رایج بود اما به دلیل واکنش بافتی بیشتر، کمتر استفاده می‌شود. کتان هم کمتر رایج است.
     • فولاد ضد زنگ (Stainless Steel): بسیار قوی و با کمترین واکنش بافتی، اما انعطاف‌پذیری کمتری دارد. اغلب برای بستن استخوان (مانند جناغ سینه در جراحی قلب) یا در جراحی‌های پلاستیک استفاده می‌شود.

دسته‌بندی بر اساس ساختار:

1. نخ‌های تک‌رشته‌ای (Monofilament Sutures):
   • ویژگی: از یک رشته نخ منفرد ساخته شده‌اند. سطح صافی دارند که عبور از بافت را آسان‌تر می‌کند و احتمال ورود باکتری به داخل نخ کمتر است.
   • مثال: نایلون، پلی‌پروپیلن، PDS، Monocryl.
2. نخ‌های چند رشته‌ای (Multifilament Sutures):
   • ویژگی: از چندین رشته نخ که به هم تابیده یا بافته شده‌اند، تشکیل شده‌اند. این ساختار باعث استحکام بیشتر می‌شود، اما سطح ناهموارتر آن ممکن است باکتری‌ها را در خود جای دهد و واکنش بافتی بیشتری ایجاد کند.
   • مثال: Vicryl (بافتنی)، ابریشم (بافتنی)، کتان (بافتنی)، Catgut (تابیده).

نکات تکمیلی:

• ضخامت نخ: نخ‌ها بر اساس ضخامتشان شماره‌گذاری می‌شوند (معمولاً از 0.1 تا 12-0). هرچه عدد بزرگتر باشد، نخ نازک‌تر است (مثلاً 12-0 بسیار نازک است، در حالی که نخ شماره 5 ضخیم است).
• سرسوزن: نخ‌های جراحی همیشه به یک سرسوزن متصل هستند که شکل، اندازه و انحنای آن برای جراحی‌های مختلف متفاوت است.

انتخاب نوع نخ بستگی به عواملی مانند محل جراحی، نوع بافت، نیاز به استحکام، احتمال عفونت و ترجیح جراح دارد.

Vicryl (پلی‌گلیکولیک اسید یا PGA) یکی از پرکاربردترین نخ‌های جراحی قابل جذب است و دلیل محبوبیت آن به خاطر ویژگی‌های زیر است:

• استحکام کششی خوب: Vicryl استحکام کششی مناسبی دارد که به جراح اجازه می‌دهد بافت‌ها را به خوبی به هم نزدیک کند تا زمان بهبودی فرا برسد. این نخ به اندازه کافی قوی هست که در طول دوره بحرانی ترمیم بافت، از آن پشتیبانی کند.
• جذب قابل پیش‌بینی: زمان جذب Vicryl معمولاً بین 56 تا 70 روز است. این مدت زمان برای بسیاری از بافت‌ها کافی است تا ترمیم شوند. از آنجایی که جذب آن قابل پیش‌بینی است، جراح می‌تواند با اطمینان از آن استفاده کند و بداند که نخ در زمان مشخصی از بین می‌رود.
• واکنش بافتی کم: Vicryl در مقایسه با نخ‌های طبیعی مانند Catgut واکنش التهابی کمتری در بافت ایجاد می‌کند. این موضوع به کاهش خطر عوارض بعد از عمل کمک می‌کند و روند بهبودی را تسریع می‌بخشد.
• کاربری آسان: Vicryl به راحتی گره می‌خورد و کار کردن با آن برای جراح راحت است. این ویژگی به کاهش زمان عمل و افزایش دقت کمک می‌کند.
• تنوع: Vicryl در انواع مختلف (بافته شده، تک رشته‌ای، با پوشش و بدون پوشش) و اندازه‌های متنوع (از خیلی نازک تا نسبتاً ضخیم) موجود است که به جراح اجازه می‌دهد نخ مناسب برای هر نوع جراحی را انتخاب کند.

کاربردهای Vicryl:

• بستن لایه‌های زیرین پوست
• بستن فاشیا (بافت همبند)
• ترمیم بافت‌های نرم
• جراحی‌های دستگاه گوارش
• جراحی زنان و زایمان

چرا پلی پروپیلن برای جراحی قلب مناسب است؟

پلی پروپیلن (Prolene) یک نخ جراحی غیرقابل جذب است که به طور خاص برای جراحی قلب و عروق بسیار مناسب است و دلیل آن ویژگی‌های منحصر به فرد زیر است:

• کمترین واکنش بافتی: پلی پروپیلن کمترین واکنش التهابی را در بین تمام نخ‌های جراحی ایجاد می‌کند. در جراحی قلب، جایی که واکنش التهابی می‌تواند منجر به عوارض جدی شود (مانند تشکیل لخته خون یا تنگی عروق)، این ویژگی بسیار حیاتی است.
• استحکام کششی دائمی: پلی پروپیلن استحکام کششی خود را برای مدت طولانی حفظ می‌کند. این ویژگی برای بستن بافت‌هایی که نیاز به پشتیبانی دائمی دارند (مانند عروق خونی) بسیار مهم است. این نخ با گذشت زمان ضعیف نمی‌شود و از باز شدن محل جراحی جلوگیری می‌کند.
• انعطاف‌پذیری و کاربری آسان: با وجود اینکه پلی پروپیلن بسیار قوی است، انعطاف‌پذیری مناسبی دارد و گره زدن آن برای جراح آسان است. این ویژگی به جراح کمک می‌کند تا بخیه‌ها را با دقت و سرعت بالا بزند.
• مقاومت در برابر عفونت: پلی پروپیلن در برابر عفونت مقاوم است و احتمال چسبیدن باکتری‌ها به آن کمتر است. این ویژگی به کاهش خطر عفونت بعد از عمل کمک می‌کند، که می‌تواند عوارض جدی در جراحی قلب ایجاد کند.
• عدم تخریب توسط آنزیم‌های بدن: از آنجایی که پلی پروپیلن غیرقابل جذب است، توسط آنزیم‌های بدن تجزیه نمی‌شود و برای مدت طولانی در بدن باقی می‌ماند.

کاربردهای پلی پروپیلن در جراحی قلب:

• پیوند عروق کرونر (CABG)
• ترمیم دریچه‌های قلب
• بستن عروق بزرگ
• ترمیم آنوریسم‌های آئورت

در مجموع، انتخاب Vicryl و پلی پروپیلن به دلیل ویژگی‌های خاص آن‌ها در موقعیت‌های مختلف، نشان‌دهنده دانش و تجربه جراح برای دستیابی به بهترین نتیجه برای بیمار است.